♫ Χρόνια, χρόνια
wtorek, 29 grudnia 2020
«♫ Στο λατ! στο λατ! - ♫ Χρόνια, χρόνια να ζήσεις εκατό!»
♫ Χρόνια, χρόνια
Υποδοχή πρωτοετών σε πολωνικό αμφιθέατρο
από τον Piotr Samuel Gospodarczyk, που συγκροτεί
Μαγικός ναός στη Χαϊνούφκα (ορθόδοξος)
(Mury - Τείχη) του Γιάτσεκ Κατσμάρσκι (1980s)
A śpiewak także był sam.
Βλέπει του σταθερού πλήθους την πορεία
________________________________________________________
Την ίδια χρονιά, το 1978, έγραψε και ο Πάνος Φαλάρας το τραγούδι «Τώρα-τώρα» που ερμήνευσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου https://ergotelemata.blogspot.com/2020/08/Moscow-1985-Estaca-in-Greek.html
Πάνω στους πολωνικούς στίχους, τα τείχη θα πέσουν, γράφτηκαν τα ρωσικά και λευκορωσικά τραγούδια που ακούγονται μαζικά τώρα στο κορύφωμα της αντιδικτατορικής πάλης απέναντι στον Λουκασένκο.
Το λευκορωσικό «Разбуры турмы муры, Γκρεμίστε της φυλακής τα τείχη» γράφτηκε το 2010 από τον Andrej Chadanowicz
Το ρωσικό «Стены Рухнут, Τα Τείχη θα πέσουν» το 2012 από τον Κιρίλ Μεντβέντεφ https://en.wikipedia.org/wiki/Kirill_Medvedev αρχικά για τη μπάντα Arkady Kots.
Ελληνοπολωνικό του Οδυσσέα όνειρο (Ελένη Τζόκα)
Między słowem i milczeniem
Μεταξύ λόγου και σιωπής
Między prawda a złudzeniem
Μεταξύ αλήθειας και αυταπάτης
Między wiosna i jesienią
Μεταξύ άνοιξης και φθινοπώρου
Wyspy marzeń się zielenią
Τα νησιά των ονείρων γίνονται πράσινα
Żeglujemy jak na tratwie
Πλέουμε σαν να 'μαστε πάνω σε σχεδία
Fale są nie zawsze gładkie
Τα κύματα δεν είναι πάντα ομαλά
Szybujemy jak balonem
Ανυψωνόμαστε σαν 'μαστε με αερόστατο
Po nadziei nieboskłonie
Με την ελπίδα στον ορίζοντα
Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει
Każdy wierzy tak jak ja
Καθένας πιστεύει όπως εγώ
Że na jawie i we śnie nie zgubimy się we mgle
ότι στη ζωή και στο όνειρο δεν χανόμαστε στην ομίχλη
Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει
Każdy wierzy tak jak ja
Καθένας πιστεύει όπως εγώ
Że po prostu warto żyć
ότι απλώς αξίζει να ζεις
Póki mamy o czym śnić
όσο έχουμε κάτι για όνειρο
Między prawdą i wierszami
Μεταξύ αλήθειας και ποίησης
wciąż jesteśmy tacy sami
Εξακολουθούμε να είμαστε ίδιοι
Od tygodni, od stuleci
για εβδομάδες, για αιώνες
Póki zegar słońca świeci
όσο το ρολόι του ήλιου λάμπει
Romantyczni w gruncie rzeczy
Ρομαντικοί κατα βάθος
Niepoprawne duże dzieci
Αδιόρθωτα μεγάλα παιδιά
Wciąż tęsknimy za miłością
Ακόμα διψάμε για αγάπη
Tak na przekór chwiejnym mostom
Παρά τις αβέβαιες γέφυρες
Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει
Póki mamy o czym śnić
όσο έχουμε κάτι για όνειρο
στιχουργός
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Bukowski
συνθέτης
https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander Białous
μπουζούκι παίζει ο Γιάννης Σινάνης,
τραγούδι η Ελένη Τζόκα,
https://el.wikipedia.org/wiki/Ελένη_Τζόκα
παιδί πολιτικών προσφύγων,
γεννημένη στη Πολωνία το 1956,
ως Ελένη Μυλοπούλου,
παντρεύτηκε τον Φώτη Τζόκα,
αδερφό του μουσικού Κώστα Τζόκα.
Το 1978 ξεκίνησαν μαζί με Πολωνούς
το συγκρότημα Prometheus.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Prometheus_(zespół_muzyczny)
Μετά το 1980 η Ελένη συνεχίζει με σόλο καριέρα
κυρίως με τουριστικό, φολκόρ ήχο της εποχής,
μείγμα Θεοδωράκη, Μαρκόπουλου, Ντέμη Ρούσου,
στα πολωνικά και στα ελληνικά.
Ενδεικτικά το τραγούδι που την καθιέρωσε
«Po słonecznej stronie życia» (1978)
Στην ηλιόλουστη πλευρά της ζωής
τραγουδιέται και στα ελληνικά
με τον τίτλο «Κάποτε στην Οικουμένη»
Στην Πολωνία γνωστή,
στην Ελλάδα άγνωστη.
Αντίο στον Μικρό Πολεμιστή! (Pożegnanie Małego Wojownika!)
τραγούδι (αγγλο-πολωνικό)
την πλαστική καρδιά μου!
σύντομα κι η σειρά σας,
https://ergotelemata.blogspot.com/2020/06/Farewell-to-Little-Warrior-Czeslaw-Spiewa.html
Δεκανέας Αρκούδος Wojtek, 1942-1963
ΥΓ
Μετά την εισβολή της Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση
ο Στάλιν ελευθέρωσε τους Πολωνούς,
άλλοι δέχτηκαν να πολεμήσουν μαζί,
https://en.wikipedia.org/wiki/Polish_Armed_Forces_in_the_East
κι άλλοι έφυγαν από τον Περσικό διάδρομο
για να ενωθούν με τους Βρετανούς στη Μέση Ανατολή.
Στο Χαμαντάν της Περσίας βρήκαν ένα ορφανό αρκούδι,
με γονείς πιθανόν σκοτωμένους από κυνηγούς,
και η γυναίκα ενός στρατιώτη επέμενε να το πάρουν μαζί τους.
Έμαθε τις ανθρώπινες συνήθειες,
Ο κανονισμός των Βρετανών δεν επέτρεπε ζώα στα πλοία,
και έτσι τον στρατολόγησαν επίσημα με το όνομα Wojtek,
που σημαίνει αυτός που χαίρεται στη μάχη
https://en.wikipedia.org/wiki/Wojciech
Στη μάχη του Μόντε Κασίνι 55.000 σύμμαχοι χάθηκαν,
(1072 Πολωνοί), και μόλις 20.000 περίπου Γερμανοί.
https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Monte_Cassino
Εκεί ο Βόιτεκ κουβαλούσε όλμους και πενηντάκιλα κουτιά με πυρομαχικά,
γιαυτό και η 22η μοίρα υποστήριξης πυροβολικού
αποφάσισε να φέρει αυτό το τιμητικό σήμα
https://en.wikipedia.org/wiki/File:The_badge_of_the_22nd_Artillery_Support_Company_of_the_2nd_Polish_Corps.jpg
Τελειώνοντας ο πόλεμος, οι περισσότεροι Πολωνοί
γύρισαν στην πατρίδα, ζήτησαν να έρθει και ο Βόιτεκ
στην Πολωνία, αλλά οι Βρετανοί αρνήθηκαν,
και έμεινε στο Εδιμβούργο.
Στο ζωολογικό κήπο ήταν σημείο χαράς για τα παιδιά,
αλλά δεν ήταν κοινωνικός με τα άλλα ζώα.
Στην εκστρατεία τα πήγαινε μια χαρά με τα σκυλιά,
αλλά όχι με τα άλογα και τα γαϊδούρια.
Λεγόταν ότι θα κυκλοφορήσει 8 Μαΐου ταινία,
αλλά μάλλον έμεινε πίσω λόγω καραντίνας.
https://en.wikipedia.org/wiki/Wojtek_(bear)
a Syrian brown bear (Ursus arctos syriacus) bought, as a young cub, at a railway station in Hamadan, Iran, by Polish II Corps soldiers who had been evacuated from the Soviet Union.
https://www.newsbeast.gr/world/arthro/2567984/o-stratiotis-voitek-o-pio-aprosdokitos-iroas-tou-v-pagkosmiou
Πολωνικό μηλοτράγουδο 1) ερωτικό ~ 2) αντιστασιακό
https://en.wikipedia.org/wiki/Kujawiak
(τέτοιος χορός είναι το Τσέρβονε Γιαμπούσκο)
...Czerwone jabłuszko upadło pod łóżko,
Κόκκινο μηλαράκι έπεσε κάτω από το κρεβάτι
Spodobało mi się Jasiowe serduszko.
μου αρέσει (θέλω) του Γιάννη την καρδούλα...
(γράφτηκες στις λίστες τις χιτλερικές)
(«συνομωσία, κονσπιράτσια λένε την αντίσταση (1939-1945) οι Πολωνοί»)
https://youtu.be/ZynBqLeqDkQ?t=3117
Φόλκσντόιτσε, Volksdeutsche, (Λαϊκός Γερμανός),
όρος που έπλασε ο Χίτλερ το 1938
για τους ομογενείς του εξωτερικού.
Μετά την γερμανική κατοχή της ανατολής,
για να θεωρηθεί κάποιος Volksdeutsche
έπρεπε να υπογράψει και να καταγραφεί στην Volksliste,
κατάλογο υπηκοότητας
Κάποιοι από αυτούς ήταν διπλοί κατάσκοποι.
https://en.wikipedia.org/wiki/Volksdeutsche#'Volksdeutsche'_in_German-occupied_western_Poland
Από το παραπάνω, λοιπόν, λαϊκό τραγούδι
της Κουγιαβίας, στο κέντρο της χώρας,
εμπνεύστηκαν οι Πολωνοί «συνομώτες»
και έφτιαξαν το απαγορευμένο τους
στην κατοχή τραγούδι.
(Σουά Τζιεβέτσκα) Φλερτ σε πολωνικό παιδοτράγουδο
«Παιδική πολωνική λιακάδα»
♫ Szła dzieweczka do laseczka
Περπατούσε κοριτσάκι σε δασάκι
do zielonego
σε πράσινο
Napotkała myśliweczka
συνάντησε κυνηγούλη
Bardzo szwarnego,
πολύ χαριτωμένο.
Gdzie jest ta ulica,
Πού είναι αυτός ο δρόμος,
gdzie jest ten dom
πού είναι αυτό το σπίτι
Gdzie jest ta dziewczyna,
πού είναι αυτή η κοπέλα
co kocham ją?
που αγαπώ;
Znalazłem ulicę,
Βρήκα τον δρόμο
znalazłem dom,
βρήκα το σπίτι
Znalazłem dziewczynę,
βρήκα την κοπέλα
co kocham ją.
που αγαπώ.
O mój miły myśliweczku,
Ω, αγαπητέ μου κυνηγούλη,
bardzom ci rada,
πολύ χάρηκα για τη γνωριμία,
bardzom ci rada,
Dałabym ci chleba z masłem,
θα σου έδινα ψωμί και βούτυρο
alem go zjadła!
μα το έφαγα!
Χορωδιακή διασκευή
του Łukasz Farcinkiewicz ερμηνευμένη
από τους εγγλέζους King's Singers (του King's College στο Κέμπριτζ)
και τις πολωνές Puellae Orantes (λατ. «κοπέλες ρητορεύουσες»)
το παραδοσιακό πολωνικό άκουσμα εδώ
Πρώτη φορά το άκουσα στα ελληνικά
από αυτό το βίντεο
πιθανόν να είναι από το πολωνικό σχολείο στον Χολαργό
...♫ περπατούσε μες στο δάσος ένα αερικό,
έτσι την ελέγαν την όμορφη Λενιώ,
και την είδε ο γενναίος κι όμορφος κυνηγός
και της χάρισε ένα χαμόγελο.
Πού είναι ο δρόμος να ψάξω να βρω το κορίτσι που αγαπώ;
Πού είναι το σπίτι να ψάξω να βρω το κορίτσι που αγαπώ;
χόρτα μάζευε για τη μάνα της
χόρτα μάζευε για τη μάνα του.
niedziela, 27 grudnia 2020
Dzisiaj w Betlejem - Σήμερα στη Βηθλεέμ (καρτουνίστικα κάλαντα)
Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem
Wesoła nowina
Χαρμόσυνα νέα
Że Panna czysta, że Panna czysta
ότι η αγνή Παρθένα
Porodziła Syna
γέννησε γιο
(refren:)
Chrystus się rodzi
Χριστός γεννήθηκε
Nas oswobodzi
για να μας απελευθερώσει
Anieli grają
Οι άγγελοι παίζουν μουσική
Króle witają
οι βασιλιάδες (κράληδες) καλωσορίζουν
Pasterze śpiewają
οι βοσκοί τραγουδούν
Bydlęta klękają
τα κτήνη γονατίζουν
Cuda, cuda ogłaszają!
θαύμα, θαύμα αναγγέλουν!
Maryja Panna, Maryja Panna
Μαρία η Παρθένα
Dzieciątko piastuje
τον βρέφος φροντίζει
I Józef święty i Józef święty
και ο άγιος Ιωσήφ
On ją pielęgnuje
την προσέχει
(refren)
Chociaż w stajence, chociaż w stajence
Αν και στον στάβλο («στάνη»)
Panna Syna rodzi
η Παρθένα τον γιο γέννησε
Przecież on wkrótce, przecież on wkrótce
όμως εκείνος σύντομα
ludzi oswobodzi
τους λαούς θα ελευθερώσει
(refren)
I trzej królowie, i trzej królowie
και οι τρεις βασιλιάδες
od wschodu przybyli
απ' την ανατολή
I dary Panu, i dary Panu
και δώρα στον Κύριο
kosztowne złożyli
πολύτιμα μάζεψαν
(refren)
Pójdźmy też i my, pójdźmy też i my
Πάμε λοιπόν και εμείς
przywitać Jezusa
να χαιρετίσουμε τον Ιησού
Króla nad królami, Króla nad królami
τον βασιλιά των βασιλιάδων
uwielbić Jezusa
να λατρέψουμε τον Ιησού
Πολωνικό δίλεπτο λεξιλόγιο Χριστουγέννων
Głowa (κεφάλι) ramiona (ώμοι) kolana (γόνατα) pięty (φτέρνες)
Koty (γάτοι), psy (σκυλιά), ptaki (πουλιά), ryby (ψάρια)
Cześć! - Γεια!
Jak się masz? - Τι κάνεις;
Dobrze! - Καλά
Kto to jest? - Τι είν' αυτό;
Kot, γάτος,
(kotka, γάτα, kotek, γατούλης, kocur, γάταρος)
Pies, Σκύλος
dwa psy, δύο σκυλιά
jestem kotem, είμαι γάτα
Ptak, πουλί / ptaki, πουλιά
niebieski ptak, γαλάζιο πουλί
Ryba, ψάρι, ryby, ψάρια
Πολωνικά, 200 φράσεις
Γειά!
(Hi everybody!)
Sto lat, sto lat (Χρόνια πολλά!) urodziny masz! γενέθλια έχεις
Sto lat, sto lat urodziny masz Εκατό χρόνια (να ζήσεις) γενέθλια έχεις Sto lat, sto lat, baw się z nami, baw (Χρόνια πολλά) διασκέδασε μαζί ...
-
Sto lat, sto lat urodziny masz Εκατό χρόνια (να ζήσεις) γενέθλια έχεις Sto lat, sto lat, baw się z nami, baw (Χρόνια πολλά) διασκέδασε μαζί ...
-
«τα λόγια δεν κατάλαβαν, και τείχη ξαναχτίστηκαν» Πολωνία 1980s (Λευκορωσία 2020) τραγούδι του δρόμου, ταυτότητα της Πολωνικής Αλλη...
-
σε πολωνικό χωριό μια γιαγιά αναπολεί τα νιάτα της, κρατώντας τη φωτογραφία του γάμου της θυμάται που με λαχτάρα φώναζε: Matko, matko! J...