wtorek, 29 grudnia 2020

«♫ Στο λατ! στο λατ! - ♫ Χρόνια, χρόνια να ζήσεις εκατό!»

Μετάφραση του πολωνικού
γενεθλιοτράγουδου
στα ελληνικά, κατά λέξη,
και κατά ρυθμό.

♫ Sto lat, sto lat
Εκατό χρόνια, εκατό χρόνια
Niech żyje, żyje nam...
να μας ζήσει...
Jeszcze raz, jeszcze raz...
άλλη μια φορά

♫ Sto lat, sto lat
Niech żyje, żyje nam.
Sto lat, sto lat,
Niech żyje, żyje nam,
Jeszcze raz, jeszcze raz,
Niech żyje, żyje nam,
Niech żyje nam!

♫ Χρόνια, χρόνια
να ζήσεις εκατό,
κι όλοι, κι όλοι
να λένε σ' αγαπώ!

Αν μπορείς, αν μπορείς
φύσα τώρα τα κεριά,
τούρτωνε, τούρτωνε,
κέρνα όλα τα παιδιά!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Περισσότερα στα Εργοτελέματα

Υποδοχή πρωτοετών σε πολωνικό αμφιθέατρο

 από τον Piotr Samuel Gospodarczyk, που συγκροτεί 

τη Σχολή Ρυθμού (Szkoła Rytmu) στο Βρότσλαβ (Wrocław)
και συνεργάζεται με την Κοινωνία και το Πανεπιστήμιο.



Φίλιμέ μου μουσομάγε
Mój drogi muzymagiku, 

έψαχνα καιρό να βρω
szukałem długo znaleźć

δροσερό, πολωνικό, 
świeży, polski

αεράκι ελευθερίας,
wiaterek wolności,

που μου περίγραφες,
które mi opisałeś,

και νομίζω κάτι βρήκα.
 i myślę, że coś znalazłem.

Έτσι με αυτό συνοδεύω
Więc z tym towarzyszę

τις γενέθλιες ευχές μου,
moje życzenia urodzinowe

ανακατεμένες με αναμνήσεις σου
wymieszane z twoimi wspomnieniami

από τα πολωνικά αμφιθέατρα.
 z polskich amfiteatrów

~~~~

Για τη βαθύπνοη γραμμή
za oddychającą linię basu

με κάτω πα σοπένινο
z dołem re chopinowskim,

που κράτησες προχτές
które trzymałeś przedwczoraj,

στον δρόμο των βημάτων μας,
na drodze naszych kroków,

οι αντιδεσμώτες πορευτές
my, antyfaszystowscy piechurzy,

Ευχαριστούμε Σε.
Dziękujęmy Ci

#Izydor

Πρωτοδημοσιεύτηκε στα Εργοτελέματα

Μαγικός ναός στη Χαϊνούφκα (ορθόδοξος)

 σαν δυο καπέλα μάγισσας ορθώνονται οι τρούλοι
και σκάφος το καμπαναριό για κάθε ερημοπούλι.

Μαγικές ευχές για αλλαγές και ανανέωση,
ξεκινώντας λ.χ. με έναν αντίστοιχης
αρχιτεκτονικής δημιουργίας ναό στην Ελλάδα


περισσότερα στα Εργοτελέματα

(Mury - Τείχη) του Γιάτσεκ Κατσμάρσκι (1980s)

 «τα λόγια δεν κατάλαβαν,
και τείχη ξαναχτίστηκαν»
Πολωνία 1980s (Λευκορωσία 2020)
τραγούδι του δρόμου, ταυτότητα της Πολωνικής Αλληλεγγύης,
κατά του καθεστώτος, αλλά και κατά του λαού, 
αν τυχόν δίχως παιδεία εξεγείρεται

On natchniony i młody był, ich nie policzyłby nikt
Αυτός εμπνευσμένος και νέος ήταν, αυτοί αμέτρητοι
On im dodawał pieśnią sił, śpiewał że blisko już świt.
Τους έδωσε με το τραγούδι του δύναμη, τραγουδούσε σχεδόν απ' το πρωί
Świec tysiące palili mu, znad głów podnosił się dym,
Κεριά χιλιάδες άναβαν για αυτόν, πάνω απ' τα κεφάλια τους ανέβαινε καπνός
Śpiewał, że czas by runął mur...
Τραγουδούσε πως καιρός είναι να πέσει το τείχος
Oni śpiewali wraz z nim:
Τραγουδούσαν μαζί του

Wyrwij murom zęby krat!
Βγάλε απ' τα τείχη τα δόντια τους, τα κάγκελα!
Zerwij kajdany, połam bat!
Σπάσε τις αλυσίδες, τσάκισε το μαστίγιο!
A mury runą, runą, runą
και τα τείχη θα πέσουν, θα πέσουν!
I pogrzebią stary świat!
και θα θάψουν τον παλιό κόσμο!

Wkrótce na pamięć znali pieśń i sama melodia bez słów
Σύντομα από μνήμης έμαθαν το τραγούδι μα μόνο τη μελωδία δίχως λέξεις
Niosła ze sobą starą treść, dreszcze na wskroś serc i głów.
έφερναν τα παλιά υλικά ανατριχίλες στις καρδιές και τα μυαλά
Śpiewali więc, klaskali w rytm, 
τραγουδούσαν λοιπόν, χειροκροτούσαν στον ρυθμό
jak wystrzał poklask ich brzmiał,
σαν πιστολιά το χειροκρότημά τους ακουγόταν
I ciążył łańcuch, zwlekał świt...
και βάραινε η αλυσίδα, καθυστερούσε η αυγή
On wciąż śpiewał i grał:
αυτός ακόμα τραγουδούσε και έπαιζε

Wyrwij murom zęby krat!
Βγάλε απ' τα τείχη τα δόντια τους, τα κάγκελα!
Zerwij kajdany, połam bat!
Σπάσε τις αλυσίδες, τσάκισε το μαστίγιο!
A mury runą, runą, runą
και τα τείχη θα πέσουν, θα πέσουν!
I pogrzebią stary świat!
και θα θάψουν τον παλιό κόσμο!

Aż zobaczyli ilu ich, poczuli siłę i czas,
μέχρι που είδαν πόσοι ήταν, ένιωσαν δύναμη και συγκυρία
I z pieśnią, że już blisko świt szli ulicami miast;
και με τραγούδι πως η αυγή είναι κοντά περπάτησαν στους δρόμους των πόλεων
Zwalali pomniki i rwali bruk - Ten z nami! Ten przeciw nam!
γκρέμισαν τα μνημεία και ξερίζωσαν το λιθόστρωτο - 
Ten z nami! Ten przeciw nam!
Αυτός είναι μαζί μας! Αυτός είναι εναντίον μας!
Kto sam ten nasz najgorszy wróg!
Όποιος είναι μόνος, αυτός και ο χειρότερος εχθρός μας!
A śpiewak także był sam.
Μα και ο τραγουδιστής επίσης ήταν μόνος.

Patrzył na równy tłumów marsz,
Βλέπει του σταθερού πλήθους την πορεία
Milczał wsłuchany w kroków huk,
Σιωπηλός ακούει των βημάτων τον θόρυβο
A mury rosły, rosły, rosły
και τα τείχη αυξήθηκαν, αυξήθηκαν
Łańcuch kołysał się u nóg...
η αλυσίδα σερνόταν στα πόδια

________________________________________________________

Γιάτσεκ Κατσμάρσκι (1957-2004) https://en.wikipedia.org/wiki/Jacek_Kaczmarski Πολωνός ποιητής εβραϊκής καταγωγής, μπροστάρης της Αλληλεγγύης, έγραψε το 1978 πολωνικούς στίχους με τον τίτλο Mury/Τείχη https://en.wikipedia.org/wiki/Mury_(song) πάνω στη μελωδία του αντιδικτατορικού τραγουδιού (L' Estaca, Το Παλούκι) https://lyricstranslate.com/en/lestaca-το-παλουκι.html του Καταλανού Λιουίς Λιακ το 1968.

Την ίδια χρονιά, το 1978, έγραψε και ο Πάνος Φαλάρας το τραγούδι «Τώρα-τώρα» που ερμήνευσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου  https://ergotelemata.blogspot.com/2020/08/Moscow-1985-Estaca-in-Greek.html

Πάνω στους πολωνικούς στίχους, τα τείχη θα πέσουν, γράφτηκαν τα ρωσικά και λευκορωσικά τραγούδια που ακούγονται μαζικά τώρα στο κορύφωμα της αντιδικτατορικής πάλης απέναντι στον Λουκασένκο.

Το λευκορωσικό «Разбуры турмы муры, Γκρεμίστε της φυλακής τα τείχη» γράφτηκε το  2010 από τον Andrej Chadanowicz


Το ρωσικό «Стены Рухнут, Τα Τείχη θα πέσουν» το 2012 από τον Κιρίλ Μεντβέντεφ https://en.wikipedia.org/wiki/Kirill_Medvedev αρχικά για τη μπάντα Arkady Kots.



Πρωτοδημοσιεύτηκε στα Εργοτελέματα

Ελληνοπολωνικό του Οδυσσέα όνειρο (Ελένη Τζόκα)

για να αντέχει τη μοναξιά 
της θάλασσας
πάνω στη σχεδία του
ονειρεύεται πως ακούει
μουσική της πατρίδας του
και προεικάζει την πράσινη Ιθάκη του



Między słowem i milczeniem
Μεταξύ λόγου και σιωπής
Między prawda a złudzeniem
Μεταξύ αλήθειας και αυταπάτης
Między wiosna i jesienią
Μεταξύ άνοιξης και φθινοπώρου
Wyspy marzeń się zielenią
Τα νησιά των ονείρων γίνονται πράσινα

Żeglujemy jak na tratwie
 Πλέουμε σαν να 'μαστε πάνω σε σχεδία
Fale są nie zawsze gładkie
Τα κύματα δεν είναι πάντα ομαλά
Szybujemy jak balonem
Ανυψωνόμαστε σαν 'μαστε με αερόστατο
Po nadziei nieboskłonie
Με την ελπίδα στον ορίζοντα

Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει
Każdy wierzy tak jak ja
Καθένας πιστεύει όπως εγώ
Że na jawie i we śnie nie zgubimy się we mgle
ότι στη ζωή και στο όνειρο δεν χανόμαστε στην ομίχλη
Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει
Każdy wierzy tak jak ja
Καθένας πιστεύει όπως εγώ
Że po prostu warto żyć
ότι απλώς αξίζει να ζεις
Póki mamy o czym śnić
όσο έχουμε κάτι για όνειρο

Między prawdą i wierszami
Μεταξύ αλήθειας και ποίησης
wciąż jesteśmy tacy sami
Εξακολουθούμε να είμαστε ίδιοι
Od tygodni, od stuleci
για εβδομάδες, για αιώνες
Póki zegar słońca świeci
όσο το ρολόι του ήλιου λάμπει
Romantyczni w gruncie rzeczy
Ρομαντικοί κατα βάθος
Niepoprawne duże dzieci
Αδιόρθωτα μεγάλα παιδιά
Wciąż tęsknimy za miłością
Ακόμα διψάμε για αγάπη
Tak na przekór chwiejnym mostom
Παρά τις αβέβαιες γέφυρες

Każdy coś z Odysa ma
Καθένας κάτι από τον Οδυσσέα έχει

[...]
Póki mamy o czym śnić
όσο έχουμε κάτι για όνειρο


στιχουργός
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Bukowski
συνθέτης
https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander Białous
μπουζούκι παίζει ο Γιάννης Σινάνης,
τραγούδι η Ελένη Τζόκα,
https://el.wikipedia.org/wiki/Ελένη_Τζόκα
παιδί πολιτικών προσφύγων,
γεννημένη στη Πολωνία το 1956,
ως Ελένη Μυλοπούλου,
παντρεύτηκε τον Φώτη Τζόκα,
αδερφό του μουσικού Κώστα Τζόκα.
Το 1978 ξεκίνησαν μαζί με Πολωνούς
το συγκρότημα Prometheus.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Prometheus_(zespół_muzyczny)
Μετά το 1980 η Ελένη συνεχίζει με σόλο καριέρα
κυρίως με τουριστικό, φολκόρ ήχο της εποχής,
μείγμα Θεοδωράκη, Μαρκόπουλου, Ντέμη Ρούσου,
στα πολωνικά και στα ελληνικά.
Ενδεικτικά το τραγούδι που την καθιέρωσε
«Po słonecznej stronie życia» (1978)
Στην ηλιόλουστη πλευρά της ζωής



τραγουδιέται και στα ελληνικά
με τον τίτλο «Κάποτε στην Οικουμένη»


Στην Πολωνία γνωστή,
στην Ελλάδα άγνωστη.

Πρωτοδημοσιεύτηκε στα Εργοτελέματα

Αντίο στον Μικρό Πολεμιστή! (Pożegnanie Małego Wojownika!)


Pożegnanie Małego Wojownika,
τραγούδι (αγγλο-πολωνικό)
του Δανο-Πολωνού Czesław Śpiewa (Τσέσλαφ Σπιέβα)
κινηματογράφηση
της Zuzanna Szyszak (Ζουζάνα Σίσακ)

~ Με σπάνια διάθεση 
βγαίνει μπροστά 
τον θάνατο κοιτά,
κράζουν οι αετοί, 
ψηλά τακούνια 
και μπότες πλαστικές
στο έδαφος καρφώνονται.

Κάνει παρέλαση, 
κάνει σαματά.

Έι, δεν είναι πλάκα,
το παιχνίδι με πλαστικά τουφέκια,
το παιδί στη μοίρα του
παραδόθηκε.

Μπράβο, ήταν γενναίο παιδί,
μα τίποτα άλλο, παρά μόνο ένα παιδί.
μα τίποτα άλλο, παρά ένα παιχνίδι.

Μη φοβάσαι, σαν άντρας πάλεψε,
μικρέ φαντάρε, την αξία σου δείξε τους,
μονάκριβέ μου, ράγισες
την πλαστική καρδιά μου!

Καταστροφή και πόλεμος
ειρήνη δεν υπάρχει,
μην προσποιείσαι,
αν ψεύδεσαι στα μάτια των άλλων,
θα πολεμήσεις ακόμη χειρότερα,
εκτός αν θες να χάσεις,
ξέρεις τι χρειάζεσαι,
σταθερότητα,
περισσότερη, ή λιγότερη, 
διάλεξε!

Άντε μικρέ πολεμιστή, δείξε τι αξίζεις,
ρίχ' τους στα μούτρα,
ο κόσμος δικός σου,
εκατό χρόνια θα ζήσεις!

 Φαντάρος πάει στον σταθμό,
σε λίγο άντρας θα γενεί.

Διόρθωσε το παιδικό σου λάθος.

Παραδέξου το,
η ιστορία μας τελειώνει εδώ,
με όλη την αμερικάνικη επέμβαση,
και σε ό,τι σας αφορά, αγόρια,
σύντομα κι η σειρά σας,
το παιδί στη μοίρα του
παραδόθηκε.
Μπράβο, ήταν γενναίο παιδί,
μα τίποτα άλλο, παρά μόνο ένα παιδί.
μα τίποτα άλλο, παρά ένα παιχνίδι.

Με πλαστικές μπότες στο έδαφος,
παρέλαση κάνει, σαματά,
έι, δεν είναι πλάκα,
το παιχνίδι με πλαστικά τουφέκια.

Πολέμα, αγόρι, κράτα βήμα σταθερό,
γιατί κλαις και άλλο κόσμο εύχεσαι;;
Θα χαιρετήσεις, όταν οι μεγάλοι χαιρετήσουν
για το ταξίδι σου, μια δουλειά
γεμάτη περιπέτειες.
Πολέμα, αγόρι, κράτα βήμα σταθερό,
Φύγε και μην έρθεις ποτέ ξανά εδώ!

_________________________________________

With an attitude I'd wish I had
Head forward facing death
Eagles crying high heels trying
Nothing could stop him now

With plastic boots in the ground
Marching in to this funky sound
Hey! It's just not fun
Playing with a little plastic gun

This kid surrended
And left to this own
Well done he was a brave young boy
But was nothing else nothing else but a toy

So do little soldier show them what you can
Be not afraid and fight like a man
Little soldier show them what you got
My one and only you broke my plastic teenage heart

To jest wojna 
(This is war)
i porażka tuż
(and the disaster is just around the corner)
To nie pokój
(it's not a peaceful room)
Nie udawaj już
(don't pretend anymore)
Jeśli będziesz kłamać wszystkim w oczy
(if you lie to everyone in front of their eyes)
Jeszcze gorszy stoczysz bój
(even worse your fight will be)

Jeśli chcesz przegrywaj
(If you want to lose)
Jeśli nie to nie
(if not)
Już wiesz czego trzeba jej
(you already know her needs
*war is female in Polish)
Pewnych rzeczy wciąż
(certainly things are still so)
Możesz więcej mieć albo mniej!
(You can have more or less!)

Idź żołnierzyku pokaż co masz
(Go little soldier show what you 've got)
A jak czegoś jeszcze chcesz to daj im w twarz!
(and if you want something more hit them in the face!)
Idź żołnierzyku przez cały świat
(Go little soldier around the whole world)
Możesz maszerować tak i żyć sto lat
You can march like this and live a hundred years

I raz i dwa
(and one, and two)
Na posterunku żołnierz trwa
(at the post the soldier continues)
I idzie na dorosły front
(and he goes to the adult front)
Naprawić swój dziecinny błąd
(Fix your childish mistake)

So our story ends up here
With this all american interfere
And what you it shall concern
Boys! It's soon your turn!

Πρώτη δημοσίευση στα Εργοτελέματα

https://ergotelemata.blogspot.com/2020/06/Farewell-to-Little-Warrior-Czeslaw-Spiewa.html

Δεκανέας Αρκούδος Wojtek, 1942-1963


♫ Το σαρανταδύο πέρα
στην Περσία ορφανό
αρκουδάκι φίλους βρήκε
απ' αδέσποτο στρατό.

Από του Βορρά τα μέρη
λεύτεροι από φυλακή,
Πολωνοί φαντάροι ψάχναν
να νικήσουν τους Ναζί.

Στην παρέα το αρκούδι
έμαθε να πίνει μπύρα,
κάπνιζε, έπαιζε μαζί τους,
του 'λαχε φαντάρου μοίρα.

Φανερώνει κατασκόπους,
κι όλοι λέγαν μάγκα, μπράβο,
μα δεν άφηναν οι Άγγλοι
να περάσει από τον κάβο.

Τότε Βόιτεκ βαφτίζουν
το αρκούδι οι Πολωνοί,
και στη λίστα τον εγγράφουν
χαρωπό τους μαχητή.

Πέρασαν στην Ιταλία,
φτάνουν στο Μόντε Κασίνo,
και οι σύμμαχοι κερδίζουν
δύσκολα μια νίκη-θρήνο.

Κουβαλούσε το αρκούδι
πυρομαχικά βαρέα,
και γιαυτό βαθμό επήρε
τον εκάναν δεκανέα.

Και οι Πολωνοί επιπλέον
ράψανε για έμβλημά τους,
μια οβιδοφόρα αρκούδα
να τη χαίρεται η καρδιά τους.

Τελειωμένου του πολέμου
ξαναχώρισε ο κόσμος,
πέθανε στο Εδιμβούργο,
σε κλουβί ενός κήπου μόνος.

Πολωνία και Σκωτία
και Ιταλία τον τιμούν,
άγαλμα του έχουν κάμει
και τα ζώα απορούν.


ΥΓ

Μετά την εισβολή της Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση
ο Στάλιν ελευθέρωσε τους Πολωνούς,
άλλοι δέχτηκαν να πολεμήσουν μαζί,
https://en.wikipedia.org/wiki/Polish_Armed_Forces_in_the_East
κι άλλοι έφυγαν από τον Περσικό διάδρομο
για να ενωθούν με τους Βρετανούς στη Μέση Ανατολή.
Στο Χαμαντάν της Περσίας βρήκαν ένα ορφανό αρκούδι,
με γονείς πιθανόν σκοτωμένους από κυνηγούς,
και η γυναίκα ενός στρατιώτη επέμενε να το πάρουν μαζί τους.
Έμαθε τις ανθρώπινες συνήθειες, 
και έγινε ένα με την πολωνική ομάδα.
Ο κανονισμός των Βρετανών δεν επέτρεπε ζώα στα πλοία,
και έτσι τον στρατολόγησαν επίσημα με το όνομα Wojtek,
που σημαίνει αυτός που χαίρεται στη μάχη
https://en.wikipedia.org/wiki/Wojciech
Στη μάχη του Μόντε Κασίνι 55.000 σύμμαχοι χάθηκαν,
(1072 Πολωνοί), και μόλις 20.000 περίπου Γερμανοί.
https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Monte_Cassino
Εκεί ο Βόιτεκ κουβαλούσε όλμους και πενηντάκιλα κουτιά με πυρομαχικά,
γιαυτό και η 22η μοίρα υποστήριξης πυροβολικού
 αποφάσισε να φέρει αυτό το τιμητικό σήμα
https://en.wikipedia.org/wiki/File:The_badge_of_the_22nd_Artillery_Support_Company_of_the_2nd_Polish_Corps.jpg
Τελειώνοντας ο πόλεμος, οι περισσότεροι Πολωνοί
γύρισαν στην πατρίδα, ζήτησαν να έρθει και ο Βόιτεκ
στην Πολωνία, αλλά οι Βρετανοί αρνήθηκαν,
και έμεινε στο Εδιμβούργο.
Στο ζωολογικό κήπο ήταν σημείο χαράς για τα παιδιά,
αλλά δεν ήταν κοινωνικός με τα άλλα ζώα.
Στην εκστρατεία τα πήγαινε μια χαρά με τα σκυλιά,
αλλά όχι με τα άλογα και τα γαϊδούρια.
Λεγόταν ότι θα κυκλοφορήσει 8 Μαΐου ταινία,
αλλά μάλλον έμεινε πίσω λόγω καραντίνας.


https://en.wikipedia.org/wiki/Wojtek_(bear)
a Syrian brown bear (Ursus arctos syriacus) bought, as a young cub, at a railway station in Hamadan, Iran, by Polish II Corps soldiers who had been evacuated from the Soviet Union.

https://www.newsbeast.gr/world/arthro/2567984/o-stratiotis-voitek-o-pio-aprosdokitos-iroas-tou-v-pagkosmiou
______

Πρώτη δημοσίεση στα Εργοτελέματα

Πολωνικό μηλοτράγουδο 1) ερωτικό ~ 2) αντιστασιακό

 

Czerwone jabłuszko przekrojone na krzyż,
Κόκκινο μηλαράκι κομμένο σταυρωτά,
Czemu ty, dziewczyno, krzywo na mnie patrzysz?
Γιατί, κοπελιά, στραβά με κοιτάς;;

Gęsi za wodą, kaczki za wodą,
Χήνες στο νερό, πάπιες στο νερό
Uciekaj, dziewczyno, bo cię pobodą!
Τρέξε μακριά, κοπελιά, θα σε τσιμπήσουν
Ja ci buzi dam, ty mi buzi dasz,
Θα σου δώσω φιλί, θα μου δώσεις φιλί
Ja cię nie wydam, ty mnie nie wydasz!
Δεν θα σε προδώσω, δεν θα με προδώσεις

(χοροί σε τρίσημο ρυθμό)

Mazurek, mazureczek
Μαζούρκα, μαζουρκούλα
Oberek, obereczek
Ομπέρεκ  (κατά τη μαζούρκα ομπέρκα)
Κουγιάβγιακ - (κατά τη βαρσαβιάνκα, κουγιαβγιάνκα)
 (τέτοιος χορός είναι το Τσέρβονε Γιαμπούσκο)
Chodźże Maryś, chodźże chodź!
Πάμε, Μαρίζα, πάμε, έλα!

Czerwone jabłuszko po ziemi się toczy.
Κόκκινο μηλαράκι στη γη κυλάει
Tego chłopca kocham, co ma czarne oczy.
Αυτό το αγόρι αγαπώ, που 'χει μαύρα μάτια

𝄆 Gęsi za wodą...chodź!
Χήνες στο νερό...έλα!𝄇


[...]

 
...Czerwone jabłuszko upadło pod łóżko,
Κόκκινο μηλαράκι έπεσε κάτω από το κρεβάτι
Spodobało mi się Jasiowe serduszko.
μου αρέσει (θέλω) του Γιάννη την καρδούλα...

αυτή την εκδοχή μου 
αφιερώσε ο Izydor 
και ψάχνοντας
 βρέθηκα εδώ



Czerwone jabłuszko pokrajane na krzyż,
Κόκκινο μηλαράκι κομμένο σταυρωτά
Czemu ty żandarmie krzywo na mnie patrzysz?
Γιατί αστυνόμε λοξά εμένα κοιτάς;
Gęsi za wodą, kaczki za wodą,
Χήνες στο νερό, πάπιες στο νερό
Złapią cię dziewczyno, bo jesteś młodą.
Θα σε πιάσουν κοπελιά, γιατί είσαι νέα
Ty łapówkę dasz, żeby nie wydał,
Εσύ μπαξίσι θα δώσεις, για να μη σε προδώσει
On łapówkę weźmie i ciebie wyda.
Αυτός μπαξίσι θα πάρει και θα σε προδώσει

 Idzie sobie panna ze Szwabem pod rękę,
Περπατάει κυρία με Σουαβό (Νότιο Γερμαναρά) στο χέρι
Bardzo z tego dumna, z getta ma sukienkę.
Πολύ για αυτό περήφανη, από το γκέτο έχει φόρεμα
Za taką córeczkę jak ci nie wstyd ojcze?
για τέτοια κόρη, πώς και δεν ντρέπεσαι, πατέρα;;
Nie wstyd, bo jak córka stałeś się Folksdojczem.
Καμμιά ντροπή, γιατί όπως η κόρη έγινες λαϊκογερμανός
(γράφτηκες στις λίστες τις χιτλερικές)
Gęsi za wodą, kaczki za wodą,
Χήνες στο νερό, πάπιες στο νερό
Przydasz się na szpicla, bo jesteś młodą.
Θα χρησιμεύσεις για κατάσκοπος, γιατί είσαι νέα
Jak trzeba wyda, to wszystkich wydasz,
Αν ανάγκη σε προδώσει, τον καθένα θα προδώσεις
Ty mi się przydasz, ja ci się przydam.
Θα με εκμεταλλευτείς, θα σε εκμεταλλευτώ

 Chwycili ją w bramie chłopcy z konspiracji
Την έπιασαν στην πύλη παιδιά της αντίστασης
(«συνομωσία, κονσπιράτσια λένε την αντίσταση (1939-1945) οι Πολωνοί»)
Zgolili do skóry łeb wraz z ondulacją,
Ξύρισαν το κεφάλι όλο από περμανάν
A jak nie pomogło, chłopcy nieśli kwiaty,
και αν αυτό δεν βοηθούσε, τα παιδιά έφερναν λουλούδια
W jednej ręce róże, a w drugiej automaty
στο ένα χέρι ρόδα, στο άλλο αυτόματα όπλα
Gęsi za wodą, kaczki za wodą,
Χήνες στο νερό, πάπιες στο νερό
Zastrzelili pannę, choć była młodą.
Σκότωσαν την κυρία, αν και ήταν νέα 
Już dziś nie wyda, jutro nie wyda,
σήμερα πια δεν θα προδώσει, αύριο δεν θα προδώσει
Na nic im się martwy szpicel nie przyda.
Σε τίποτα νεκρός κατάσκοπος δεν θα τους χρησιμεύσει

εδώ η συνέχεια της ταινίας
https://youtu.be/ZynBqLeqDkQ?t=3117

Φόλκσντόιτσε, Volksdeutsche, (Λαϊκός Γερμανός),
όρος που έπλασε ο Χίτλερ το 1938
για τους ομογενείς του εξωτερικού.
Μετά την γερμανική κατοχή της ανατολής,
για να θεωρηθεί κάποιος Volksdeutsche
έπρεπε να υπογράψει και να καταγραφεί στην Volksliste,
  κατάλογο υπηκοότητας
Κάποιοι από αυτούς ήταν διπλοί κατάσκοποι.

https://en.wikipedia.org/wiki/Volksdeutsche#'Volksdeutsche'_in_German-occupied_western_Poland


Από το παραπάνω, λοιπόν, λαϊκό τραγούδι
της Κουγιαβίας, στο κέντρο της χώρας,
εμπνεύστηκαν οι Πολωνοί «συνομώτες»
και έφτιαξαν το απαγορευμένο τους
στην κατοχή τραγούδι.

_______________________________

Πρώτη δημοσίευση την άνοιξη στα Εργοτελέματα

και έτσι αμέσως γεννήθηκε η ιδέα
για αντίστοιχη ελληνικη ταινία
προς τα Zakazane Piosenki
(Απαγορευμένα Τραγούδια)

Αδούλωτα Τραγούδια (προτεινόμενη ταινία για το 2024)

και η επόμενη ανάρτηση
για την Πολωνική Αντίσταση
με σύμβολο τη Διγράμματη Άγκυρα (PW)

kotwica (κοτφίτσα) άγκυρα

(Σουά Τζιεβέτσκα) Φλερτ σε πολωνικό παιδοτράγουδο

 «Παιδική πολωνική λιακάδα»



♫ Szła dzieweczka do laseczka
Περπατούσε κοριτσάκι σε δασάκι
do zielonego
σε πράσινο
Napotkała myśliweczka
συνάντησε κυνηγούλη
Bardzo szwarnego,
πολύ χαριτωμένο.

Gdzie jest ta ulica,
Πού είναι αυτός ο δρόμος,
gdzie jest ten dom
πού είναι αυτό το σπίτι
Gdzie jest ta dziewczyna,
πού είναι αυτή η κοπέλα
co kocham ją?
που αγαπώ;
Znalazłem ulicę,
Βρήκα τον δρόμο
znalazłem dom,
βρήκα το σπίτι
Znalazłem dziewczynę,
βρήκα την κοπέλα
co kocham ją.
που αγαπώ.

O mój miły myśliweczku,
Ω, αγαπητέ μου κυνηγούλη,
bardzom ci rada,
πολύ χάρηκα για τη γνωριμία,
bardzom ci rada,
Dałabym ci chleba z masłem,
θα σου έδινα ψωμί και βούτυρο
alem go zjadła!
μα το έφαγα!


Χορωδιακή διασκευή
του Łukasz Farcinkiewicz ερμηνευμένη
από τους εγγλέζους King's Singers (του King's College στο Κέμπριτζ)
και τις πολωνές Puellae Orantes (λατ. «κοπέλες ρητορεύουσες»)


το παραδοσιακό πολωνικό άκουσμα εδώ

 

Πρώτη φορά το άκουσα στα ελληνικά
από αυτό το βίντεο

πιθανόν να είναι από το πολωνικό σχολείο στον Χολαργό

...♫ περπατούσε μες στο δάσος ένα αερικό,
έτσι την ελέγαν την όμορφη Λενιώ,
και την είδε ο γενναίος κι όμορφος κυνηγός
και της χάρισε ένα χαμόγελο.

Πού είναι ο δρόμος να ψάξω να βρω το κορίτσι που αγαπώ;
Πού είναι το σπίτι να ψάξω να βρω το κορίτσι που αγαπώ;
....

περισσότερα στα Εργοτελέματα
με δύο ελληνικές στιχουργικές
διασκευές για κορίτσι και αγόρι

♫ Περπατούσε μες στο δάσος το κορίτσι μας
χόρτα μάζευε για τη μάνα της

♫ Περπατούσε μες στο δάσος το αγόρι μας
χόρτα μάζευε για τη μάνα του.

niedziela, 27 grudnia 2020

Dzisiaj w Betlejem - Σήμερα στη Βηθλεέμ (καρτουνίστικα κάλαντα)

Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem

Wesoła nowina

Χαρμόσυνα νέα

Że Panna czysta, że Panna czysta

ότι η αγνή Παρθένα

Porodziła Syna

γέννησε γιο


(refren:)

Chrystus się rodzi

Χριστός γεννήθηκε

Nas oswobodzi

για να μας απελευθερώσει

Anieli grają

Οι άγγελοι παίζουν μουσική

Króle witają

οι βασιλιάδες (κράληδες) καλωσορίζουν

Pasterze śpiewają

οι βοσκοί τραγουδούν

Bydlęta klękają

τα κτήνη γονατίζουν

Cuda, cuda ogłaszają!

θαύμα, θαύμα αναγγέλουν!

 

Maryja Panna, Maryja Panna

Μαρία η Παρθένα

Dzieciątko piastuje

τον βρέφος φροντίζει

I Józef święty i Józef święty

και ο άγιος Ιωσήφ

On ją pielęgnuje

την προσέχει

 

(refren)

 

Chociaż w stajence, chociaż w stajence

Αν και στον στάβλο («στάνη»)

Panna Syna rodzi

η Παρθένα τον γιο γέννησε

Przecież on wkrótce, przecież on wkrótce

όμως εκείνος σύντομα

ludzi oswobodzi

τους λαούς θα ελευθερώσει

 

(refren)

 

I trzej królowie, i trzej królowie

και οι τρεις βασιλιάδες

od wschodu przybyli

απ' την ανατολή 

I dary Panu, i dary Panu

και δώρα στον Κύριο

kosztowne złożyli

πολύτιμα μάζεψαν

 

(refren)

 

Pójdźmy też i my, pójdźmy też i my

Πάμε λοιπόν και εμείς

przywitać Jezusa

να χαιρετίσουμε τον Ιησού

Króla nad królami, Króla nad królami

τον βασιλιά των βασιλιάδων

uwielbić Jezusa

να λατρέψουμε τον Ιησού

Πολωνικό δίλεπτο λεξιλόγιο Χριστουγέννων


Choinka = Χριστουγεννιάτικο δέντρο
(από choina, κωνοφόρο)

Bombki = Χριστουγεννιάτικές μπάλες

Wigilia = Παραμονή Χριστουγέννων,
(«αγρυπνία», βίγλα, βιγλάτορας, vigilant)

Gwiazdka = Αστεράκι

Opłatek = Πολωνικό πλακέ χριστόψωμο 
με εικόνα της γέννησης

Życzenia = Ευχές

μερικά από τα 12 πιάτα στο τραπέζι
περιλαμβάνουν

Barszcz = Μπορς, σούπα λαχανικών

Uszka = Ούσκα, «αυτάκια» από μανιτάρια

Zupa grzybowa = Μανιταρόσουπα

Pierogi = Πιερόγκι, γεμιστά μανιταροπιτάκια,
με γεύση πιροσκί

Śledzie = Σλέτζι, ρέγγες

Karp = Κυπρίνος

Babcia = Γιαγιά
(babunia, babka, γιαγιούλα)

Prezenty = Δώρα

Pasterka = Νυχτερινή λειτουργία
24 προς 25 Δεκεμβρίου,
σημαίνει και βοσκοπούλα

Kolędy = κάλαντα

Wesołych Świąt!
Χαρούμενες Γιορτές!

Głowa (κεφάλι) ramiona (ώμοι) kolana (γόνατα) pięty (φτέρνες)


 Głowa, ramiona, kolana, pięty,
oczy, (μάτια) uszy (αυτιά)
usta (στόμα) nos (μύτη)

Koty (γάτοι), psy (σκυλιά), ptaki (πουλιά), ryby (ψάρια)

 Cześć! - Γεια!

Jak się masz? - Τι κάνεις;

Dobrze! - Καλά

Kto to jest? - Τι είν' αυτό;

Kot, γάτος, 

(kotka, γάτα, kotek, γατούλης, kocur, γάταρος)

Pies, Σκύλος

dwa psy, δύο σκυλιά

jestem kotem, είμαι γάτα

Ptak, πουλί / ptaki, πουλιά

niebieski ptak, γαλάζιο πουλί

Ryba, ψάρι, ryby, ψάρια

Πολωνικά, 200 φράσεις

 
Cześć!
 Γειά!

Cześć wszystkim! 
Γεια σε όλους!
(Hi everybody!)

Dzień dobry!
Καλημέρα!

Długo się nie widzieliśmy!
Πολύ καιρό δεν ειδωθήκαμε!
Χρόνια και ζαμάνια!

Jestem bardzo szczęśliwy/-a
Είμαι πολύ χαρούμενος/-η
że cię poznałem/-am
που σας γνώρισα

Na razie!
«εν καιρώ», «την άλλη φορά»
do zobaczenia później!
τα λέμε αργότερα

Do jutra!
Από αύριο!

Dziękuję!
 Ευχαριστώ!

Lubię cię!
I like you!
Μου αρέσεις!

Jesteś zabawny/-a
Είσαι αστείος/-α

Jesteś naprawdę świetny/-a
Είσαι πράγματι υπέροχος/-η!

Jesteś bardzo ładny/-a!
Είσαι πολύ όμορφος/-η!

Wyglądasz dobrze!
You look good!
Είσαι ωραίος/-α!

Kochasz mnie?
Αγαπάς με;

Bardzo cię kocham!
Πολύ σε αγαπώ!

 Ja cię nie kocham!
Εγώ δεν σ' αγαπώ!

Bardzo tęsknie za tobą!
Πολύ μου λείπεις!

Czy mogę cię uściskać?
czy mogę cię przytulić?
Μπορώ να σ' αγκαλιάσω;

Jak się nazywasz?
Πώς σας λένε;

Nazywam się...
Με λένε...

Kim jesteś?
Kto ty jesteś?
Ποιός/-α είσαι;

Jestem studentem / φοιτητής
studentką/ φοιτήτρια

Ja pracuję w szpitalu
Εγώ δουλεύω στο νοσοκομείο

Z którego kraju pochodzić?
Από ποιο μέρος κατάγεσαι; 

jestem niemcem/ niemką
είμαι γερμανός/ γερμανίδα

hiszpanem/ hiszpanką
ισπανός/ ισπανίδα

meksykaninem/ meksykanką
μεξικάνος/ μεξικάνα

francuzem/ francuzką
γάλλος/ γαλλίδα

ile masz lat?
«πόσα έχεις χρόνια;»
πόσο ετών είσαι; 

mam 25 lat

Która jest godzina?
Τι ώρα είναι;

Jest godzina czternasta
Είναι δύο το μεσημέρι (14:00)
14 και όχι τέσσερις που λέει το βίντεο

Dzisiaj nie mam czasu
σήμερα δεν έχω χρόνο

Jutro mam urodziny
Αύριο έχω γενέθλια

W tym roku 
Φέτος
nie chcę 
δεν θέλω
obchodzić swoich urodzin
να γιορτάσω τα γενέθλιά μου

Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!
«Όλα καλά για κάθε περίπτωση γενέθλια!»
Happy birthday!

Miłego weekendu!
Καλό σαβατοκύριακο!

Życzę ci miłej podróży!
Σου εύχομαι καλό ταξίδι!

Dzisiaj jest dziewiąty Września
Σήμερα είναι εννιά του Σεπτέμβρη

Jaki dzisiaj mamy dzień?
Τι μέρα έχουμε σήμερα;

Dzisiaj jest Wtorek
Σήμερα είναι Τρίτη

Dzisiaj jestem zajęty/-a
Σήμερα είμαι απασχολημένος/-η

Co dzisiaj robiłeś-aś?
Τι έκανες σήμερα; 

Jutro jest Środa
Αύριο είναι Τετάρτη

Cο robisz jutro?
Τι κάνεις αύριο;

Co chcesz jutro robić?
Τι θέλεις να κάνεις αύριο;

Jutro chcę się spotkać z moim tatą
Αύριο θέλω να συναντήσω τον μπαμπά μου

Co wczoraj robiłeś/-aś?
Τι έκανες χτες;

 Możesz proszę mówić trochę wolniej?
Μπορείς παρακαλώ να μιλάς λίγο πιο αργά;
 («χαλαρά/ελεύθερα»

Możesz proszę powtórzyć to zdanie?
Μπορείς παρακαλώ να επαναλάβεις την πρόταση;

Możesz proszę jeszcze raz powtórzyć? 
Μπορείς παρακαλώ άλλη μια φορά να το πεις;

Możesz to proszę napisać?
Μπορείς παρακαλώ να το γράψεις;

Możesz to proszę przeliterować?
Μπορείς παρακαλώ να το συλλαβίσεις;

Możesz mi to słowo wytłumaczyć?
Μπορείς τη λέξη να μου εξηγήσεις;

Nie zrozumiałem/-am tego
Δεν το άκουσα

Co znaczy?
Τι σημαίνει;

Nie rozumiem tego powiedzenia
Δεν καταλαβαίνω αυτή την έκφραση

Jak się masz?
Τι κάνεις; «Πώς έχεις»

Dziękuję, bardzo dobrze
Ευχαριστώ, πολύ καλά

Jestem bardzo zmęczony/-a
Είμαι πολύ κουρασμένος/-η

smutny/smutna
λυπημένος/λυπημένη

zmartwiony/-a
zaniepokojony/-a
ανήσυχος/-η

Jestem przeziębieny/-a
Είμαι κρυωμένος/-η

Nie za dobrze się czuję
Δεν νιώθω καλά

Mam dużo zmartwień
Έχω πολλές στεναχώριες

Nie martw się!
Μην ανησυχείς!

Chcę mi się pić!
Θέλω να πιώ! Διψάω!

Czego się napijesz?
Τι θα ήθελες να πιεις;

Chciałbym się napić wody
(chciałabym, για γυναίκα)
Θα ήθελα να πιω νερό

Lubisz pić wino?
Θα ήθελες να πιεις κρασί;

Poproszę kawę
Παρακαλώ καφέ

Poproszę filiżankę kawy
Παρακαλώ φλιτζάνι με καφέ

Lubisz pić herbatę?
Θα ήθελες να πιες τσάι; «χορταρικό»
(λατινικά: herba thea)

Chcesz się napić wody albo herbaty?
Θέλεις να πιεις νερό ή τσάι;

Nie chcę  mi się pić
Δεν διψάω

Co chcesz jeść na kolację?
Τι θέλεις να φας για βραδινό;
(κολάτσια το δείπνο στα πολωνικά)

Jesteś najedzony/-a?
Είσαι χορτάτος-η;

Jestem najedzona, a ty?
Είμαι χορτάτη, και συ;

Umieram z głodu
«Πεθαίνω από πείνα»
Πεινάω σαν λύκος

(głodny/-a
πεινασμένος)

Chcę (mi się) jeść
Θέλω να φάω

Chciał(a)bym zjeść salatkę
Θα ήθελα να φάω σαλάτα

Już jadłem/-am
Ήδη έφαγα

Makaron
Μακαρόνια

Zupa
Σούπα

Czy mają państwo jadłospis/ kartę menu?
Έχετε μενού;
(państwo, κυρίες και κύριοι)

Poproszę o rachunek
Παρακαλώ τον λογαριασμό

Co pani mi poleca?
Τι μου προτείνετε;
(pan, ευγενείας προς άντρα
pani, ευγενείας προς γυναίκα)
κατά το państwo

Proszę o wcześniej zadzwonić aby dokonać rezerwacji
Παρακαλώ νωρίς τηλεφωνήστε, ώστε να κάνετε κράτηση

Jaka dzisiaj będzie pogoda?
Πώς σήμερα θα είναι ο καιρός

Czy będzie dzisiaj padać?
Θα βρέξει σήμερα;

bardzo gorąco!
πολύ ζέστη!

Słońce świeci!
Ο ήλιος ακτινοβολεί!

Co chciał(a)byś kupić?
Τι θα ήθελες να αγοράσεις;

plan miasta
χάρτη πόλεως

Para butów 
Ζευγάρι παπούτσια

Proszę mi to pokazać
Παρακαλώ δείχτε μου αυτό

ile kosztuje to wszystko razem?
πόσο κάνουν όλα μαζί;

bardzo/ ale to drogie
πολύ ακριβό

Nie mam pieniędzy 
Δεν έχω λεφτά (πέννες)

Zgubiłem/-am portfel
Έχασα το πορτοφόλι

Chcę wymienić euro na zlotowki
Θέλω να ανταλλάξω ευρώ με ζλότι

Wczoraj przeziębiłem
Χτες κρύωσα

Nie mogłem spać w nocy
Δεν μπορούσα να κοιμηθώ τη νύχτα

Przeziębiłam się 
Κρύωσα
 i kaszlałam
και έβηχα
 cały ranek
όλο το πρωί

mam 39 stopni gorączki
έχω 39 βαθμούς πυρετό

chory/-a
άρρωστος/-η

czuję niedobrze
νιώθω άσχημα

mam regularnie ból główny
έχω συχνά πόνο στην «γκλάβα»/κεφάλι

boli mnie brzuch 
μου πονά το στομάχι
co powinienem zrobić?
τι θα έπρεπε να κάνω;

mam nadzieję
ελπίζω
że wkrótce wyzdrowiejesz.
σύντομα να αναρρώσεις

moja skóra jest bardzo wrażliwa
το δέρμα είναι πολύ ευαίσθητο

na co jesteś uszulona?
σε τι είσαι αλλεργική;

Co to jest? 
Τι είναι αυτό;

Kto to jest?
Ποιος είν' αυτός;

Kto jest właścicielem tego psa?
Ποιος είναι ιδιοκτήτης αυτού του σκύλου;

Co zrobiłaś?
Τι έκανες;

Gdzie pracujesz?
Πού εργάζεσαι;

pracujesz za dużo
εργάζεσαι πολύ

Skąd wiesz?
Πώς το ξέρεις

dokąd poszedłeś ostatniej nocy? 
πού πήγες χτες την νύχτα
(«τελευταία νύχτα»)

Kto jest twoim ulubionym pisarzem/aktorem?
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου συγγραφέας/ ηθοποιός;

Proszę wejść! 
Παρακαλώ περάστε!

zamknij drzwi
κλείστε την πόρτα

usiąść!
καθίστε!

Uspokój się!
bądź proszę cicho!
Ηρέμησε, παρακαλώ!

Cicho!
Σκασμός!

słuchaj!
άκου!

Nie rób tyle hałasu!
Μην κάνεις φασαρία!

Przestań płakać!
Σταμάτα να κλαίς!

Dlaczego się śmiejesz?
Γιατί γελάς;

Proszę poczekaj przez chwilę, 
Παρακαλώ περίμενε μια στιγμή
zaraz wrócę
(θα έρθω) αμέσως σύντομα

Zróbmy 10 minut przerwy
Ας κάνουμε δέκα λεπτά διάλειμμα

Chodźmy do kina razem
Ας πάμε σινεμά μαζί

Palenie zabronione
Καπνός/κάπνισμα/τσιγάρο
απαγορεύεται

Proszę biegnij trochę wolniej!
Παρακαλώ τρέχετε λίγο πιο αργά!

Nie trać czasu!
Μη σπαταλάς χρόνο!

Proszę wysłać muzykę
Παρακαλώ στείλε τη μουσική
(όχι κλείσε, που λέει το βίντεο)


ścisz muzykę, πάψε τη μουσική

telefon komórkowy
κινητό τηλέφωνο

Kiedy oddasz mi moje pieniądze?
Πότε θα επιστρέψεις τα χρήματά μου;

mam pomysł
έχω ιδέα («σκέψη»)

Jaka jest twoja opinia?
Ποια είναι η γνώμη σου;

chcę poznać twoją opinię
θέλω να μάθω τη γνώμη σου

nie rozumiem,
δεν καταλαβαίνω
o co ci chodzi
τι πάει να πει

Czy zgadzasz się?
Συμφωνείς;

Myślę że nie zrobiłem nic złego
Νομίζω δεν έκανα κάτι κακό

masz rację
έχεις δίκιο

tak naprawdę jest
έτσι πράγματι είναι

Wysłałem ci wiadomość
Σου έστειλα μήνυμα

Jaki est twoj numer telefonu?
Ποιος είναι ο αριθμός τηλεφώνου σου;

uszkodzony
χαλασμένο

Jutro wyślę ci e-maila
Αύριο θα σου στείλω ιμέιλ

Zapomniałem hasła
Ξέχασα τους κωδικούς

Zapomniałem twojego imienia
Ξέχασα το όνομά σου

jesteś głupcem!
είσαι βλάκας!

Jak śmiesz ze mną rozmawiać?
Πώς τολμάς να μου μιλάς;
jak do mnie mówisz?
Πώς μου μιλάς;

Potrzebujesz pomocy;
Χρειάζεσαι βοήθεια;

Przykro mi, nie mogę ci pomóc
Λυπάμαι, δεν μπορώ να σε βοηθήσω

Gdzie jest szpital?
Πού είναι το νοσοκομείο;

Dokąd idziesz
Πού πας;

muszę iść do domu
πρέπει να πάω σπίτι

Jak dostać się na pocztę?
Πώς πάει κανείς στο ταχυδρομείο;

Gdzie jest najbliższy apteka
Πού είναι το κοντινότερο φαρμακείο;
(bliski, κοντά)

Czy to miejsce jest zajęte?
είναι αυτή η θέση πιασμένη

mam pytanie
έχω ερώτηση

Czy mogę ci zadać pytanie?
Μπορώ να σου κάνω ερώτηση;

Nie wiem
Δεν ξέρω

To nie ma znaczenia.
Δεν έχει σημασία
Nie szkodzi
Δεν πειράζει

Proszę, powiedz to jeszcze raz
Παρακαλώ, πες το άλλη μια φορά

Przepraszam, że ci przerwałem
Συγγνώμη, που σας διέκοψα
proszę kontynuować
παρακαλώ συνεχίστε

Co właśnie powiedziałeś?
Τι μόλις τώρα είπες;

żonaty
νυμφευμένος
(żona, η σύζυγος, συγγενικό με το γυνή
και το σλαβικό žena/жена)
zamężna
παντρεμένη
(mąż, σύζυγος, συγγενικός με το αγγλικό man,
και το σλαβικό muž/муж)

Czy masz dziewczynę?
Έχεις κοπέλα;

Czy masz chłopaka?
Έχεις αγόρι;

mam sen/  marzenie
έχω όνειρο

marzę o tym, aby poprawić świat
ονειρεύομαι να βελτιώσω τον κόσμο

Narysuj mi owcę
Σχεδίασέ μου ένα πρόβατο

muszę już iść
πρέπει τώρα να φύγω

Nie martw się tym,
Μη σε νοιάζει
co inni powiedzą
οι άλλοι τι λένε

Cokolwiek powiesz,
Ασχέτως τι λες
jest mi to obojętne
μου είναι αδιάφορο

naprawdę nic nie mogę zrobić
πράγματι τίποτα δεν μπορώ να κάνω

Twoje zdanie jest błędne
Η πρότασή σου είναι λάθος

bardzo mi przykro
πολύ λυπάμαι

Sto lat, sto lat (Χρόνια πολλά!) urodziny masz! γενέθλια έχεις

Sto lat, sto lat urodziny masz Εκατό χρόνια (να ζήσεις) γενέθλια έχεις Sto lat, sto lat, baw się z nami, baw (Χρόνια πολλά) διασκέδασε μαζί ...